Chợ tranh Việt trên mạng: Bao giờ phất?

Cách đây vài năm, nhiều chủ gal-lery Việt Nam đã đặt câu hỏi với nhà phê bình mỹ thuật Nguyên Hưng: “ Có thể mua bán tranh qua mạng Internet được không”? Nguyên Hưng trả lời ngắn gọn thế này: “Được. Nhưng trước hết phải biết về Internet, biết về thương mại điện tử cái đã…”

Trên thế giới, việc mua bán tranh và các tác phẩm nghệ thuật qua mạng khá rôm rả. Những nhà đấu giá trên tên tuổi như Christie/s, Sotheby/s, Borobudur, Larasati, mainichi… hay các nhà sưu tập lừng lẫy như Charles Saatchi, Marc Jacobson đều có rất nhiều hoạt động quảng bá, mua bán tranh qua mạng. Từ năm 2006, Charles Saatchi đã khai trương một website dành riêng cho các sinh viên nghệ thuật (viết tắt là StuArt) để họ bán tác phẩm qua mạng. Website này hiện thu hút khoảng vài chục ngàn sinh viên mỹ thuật và cả các nghệ sĩ nghiệp dư, độc lập trên toàn thế giới tham gia. Lượng truy cập có ngày lên đến 6 – 7 triệu lượt.

Theo các nhà đấu giá, sở dĩ họ phải “nhanh chân” giới thiệu các tác phẩm lên mạng là vì trong cách đấu giá cổ điển, nhiều người bận rộn hoặc không muôn lộ mặt đã phải nhận catalogue ở nhà và đấu qua điện thoại. Ngày nay, họ có thể nhìn thấy tác phẩm mà mình muốn mua một cách sinh động hơn qua màn hình máy tính.

Theo nhà sưu tập tranh Lê Thái Sơn, chuyện mua bán tranh Việt qua mạng còn nan giai vì thiếu chữ tín và khó phân định thật - giả. Nhiều tác phẩm dù đã "tận mục sơ thị" mà còn chưa chắc chắn, huống chi qua mạng. Tuy vậy gallery của anh tại wehsite (http://www.thaisongallery.com/) thỉnh thoảng vẫn bán được tranh qua mạng. Và chính Lê Thái Sơn cũng khát khao một tương lai tốt hơn để thị trường tranh Việt được “ra biển lớn".

Tại Việt Nam, số lượng gallery lập website bán tranh qua mạng như Nguyễn Thái Sơn không nhiều. Theo nhận định của giới chơi tranh, chỉ có gallery VietnamArtist (http://vietnamartist.com/Artists. aspx) là bán được tranh qua mạng đều đặn. Gallery này cón có những tên miền khác là Par-ticular (www.particulargallery.com/index.aspx), Averie (www.particulargallery.com/index.aspx), Binh Studio (http://www.binhstudio.com/). Ngoài ra, gallery Tự do (http://www.tudogallery.com/) và một số địa chỉ khác ở Hà Nội cũng bán được tranh qua mạng, dù số lượng chưa đáng kể. Tại gallery VietnamArtist, người mua có thể tiếp cận được tác phẩm của Hồ Hữu Thủ, Nguyễn Thanh Bình, Đỗ Xuân Doãn, Tôn Thất Bằng, Tô Minh, Hoàng Hải Anh, Cao Tuấn, Nguyễn Sơn, Vũ Đình Sơn…

Nhìn chung, về mặt kỹ thuật và tiện ích, các website ở Việt Nam cũng không thua gì quốc tế, nhưng về quan niệm thì còn nhiều cách biệt. Trong khi xu hướng của quốc tế là rút ngắn khoảng cách, bán tranh đến tận nhà bếp bởi nhiều người muốn mua tranh nhưng không có thời gian để đến các phiên đấu giá hoặc tham quan các gallery thì ở Việt Nam nạn tranh giả, tranh “trôi nổi” hoành hành khiến những người mua (ngay cả ở nước ngoài) trở lên e dè. Chính vì thế, dù có bao nhiêu website được lập ra đi nữa, tình hình bán tranh qua mạng ở Việt Nam vẫn chưa thể sáng sủa hơn.